Αορατότητα και στρατηγικές επιβίωσης: Οι εμπειρίες των τρανς ατόμων στα Αθηναϊκά πανεπιστήμια
Έρευνες της Αγγλόφωνης βιβλιογραφίας έχουν αναδείξει την πληθώρα δυσκολιών που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι τρανς φοιτητ-ρι-ές στο πανεπιστήμιο, όπως το εχθρικό κλίμα, την ανάγκη απόκρυψης της ταυτότητας φύλου τους για την αποφυγή βίας και διακρίσεων, την έλλειψη κατάλληλων υποστηρικτικών υλικοτεχνικών υποδομών και εκπαίδευσης των καθηγητών και του διοικητικού προσωπικού, καθώς και τη διαιώνιση παρωχημένων και αντιεπιστημονικών αντιλήψεων στα πλαίσια του επιστημονικού λόγου. Η παρούσα ποιοτική έρευνα επιχειρεί να αναπτύξει αντίστοιχο λόγο για την Ελληνική πραγματικότητα, καθώς πρόκειται για ένα ζήτημα που δεν έχει ακόμη μελετηθεί συστηματικά. Συγκεκριμένα, μελετήθηκαν οι εμπειρίες 8 τρανς ατόμων που φοιτούν σε τμήματα θετικών, ανθρωπιστικών, και νομικών επιστημών των πανεπιστημίων της Αθήνας και του Πειραιά, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο των ημιδομημένων συνεντεύξεων. Τα ερευνητικά ερωτήματα αφορούσαν την κοινοποίηση (coming out) ή μη της ταυτότητας φύλου, το κλίμα που αναπτύσσεται στα πανεπιστήμια της Αττικής σχετικά με το φύλο, την αλληλεπίδραση των παραπάνω με την ακαδημαϊκή απόδοση των ατόμων, και την ερμηνεία των ατόμων σχετικά με τον ευρύτερο λόγο περί ταυτότητας φύλου όπως αυτός διαμορφώνεται από το διδακτικό υλικό και τον επιστημονικό λόγο που επικρατεί στο πανεπιστήμιο. Τα ευρήματα αναλύθηκαν με τη μέθοδο της θεμελιωμένης θεωρίας, υπό το πρίσμα των θεωριών του Στίγματος, Passing και Covering (Goffman 1963, Yoshino 2006), και της πάλης για αναγνώριση του Honneth (1995). Τα κύρια ευρήματα αφορούσαν τις δυσκολίες που χαρακτηρίζουν την κοινοποίηση της ταυτότητας σε όλα τα πλαίσια, κυρίως αυτό της οικογένειας, το ανάμικτο, κυρίως εχθρικό κλίμα που επικρατεί στα πανεπιστήμια της Αττικής απέναντι στα τρανς άτομα, την άγνοια σχετικά με τρανς ζητήματα και την αορατότητα των τρανς ατόμων, τη θετική για την αυτοεικόνα και την ταυτότητα επίδραση της κοινωνικής συναναστροφής με ομηλίκους που μοιράζονται κοινά βιώματα, καθώς και τη θετική επίδραση της συμμετοχής σε καλλιτεχνικές και ακτιβιστικές ομάδες, και τέλος, τον ρευστό και εκτός του διπολικού σχήματος του φύλου τρόπο με τον οποίο τα ίδια τα τρανς άτομα κατανοούν και βιώνουν το φύλο και τη σεξουαλικότητά τους.