Οι αρχές της εξουσίας και του κοινωνικού ελέγχου όπως αποτυπώνονται στο ΑΠΣ και το βιβλίο του δασκάλου για το μάθημα της Γλώσσας στη ΣΤ’ Δημοτικού
Η παρούσα διπλωματική εργασία μελετά τις κοινωνικές παραδοχές στη διδασκαλία της Γλώσσας στη ΣΤ’ Δημοτικού όπως αποτυπώνονται μέσα στο Αναλυτικό Πρόγραμμα και το βιβλίο του δασκάλου. Πιο συγκεκριμένα, οι κοινωνικές παραδοχές ερευνώνται με βάση το περιεχόμενο της σχολικής γνώσης και τον τύπο της παιδαγωγικής σχέσης που προβάλλουν τα δύο παραπάνω θεσμικά κείμενα. Στόχος της εργασίας είναι η ανάδειξη του βαθμού στον οποίο η καλλιέργεια της ικανότητας του γραμματισμού είναι προσβάσιμη σε όλους/ες τους/τις μαθητές/τριες ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης. Τα θεωρητικά εργαλεία που αξιοποιούνται είναι οι έννοιες της ταξινόμησης και της περιχάραξης, όπως εμφανίζονται στο έργο του B. Bernstein. Η μέθοδος που ακολουθείται είναι η ποιοτική ανάλυση περιεχομένου, η οποία διενεργήθηκε με βάση την κατηγοριοποίηση του προς μελέτη υλικού σε δύο ευρείες κατηγορίες (σχολική γνώση και παιδαγωγική σχέση). Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα, η ισχύς της ταξινόμησης και της περιχάραξης παρουσιάζει μικτή εικόνα. Η σχολική γνώση χαρακτηρίζεται από αρκετά ισχυρές ταξινομήσεις με εξαίρεση τη θεώρηση του γλωσσικού λάθους και την εισαγωγή της διαθεματικότητας. Ωστόσο, τίθενται ερωτήματα για το αν οι διαθεματικές προεκτάσεις μπορούν να φανούν απελευθερωτικές για τα παιδιά από τις μη προνομιούχες κοινωνικοοικονομικά τάξεις. Ο τύπος της παιδαγωγικής σχέσης που αναδεικνύεται προσιδιάζει σε μια μαθητοκεντρική προσέγγιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, καθώς προβάλλει τους/τις εκπαιδευτικούς και τους/τις μαθητές/τριες ως ισότιμους συμμέτοχους και δίνει ενεργητικό ρόλο στον/στην μαθητή/τρια κατά τη διαδικασία της (αυτο)αξιολόγησης. Επομένως, η ισχύς της περιχάραξης είναι πιο ασθενής σε σχέση με εκείνη της ταξινόμησης.